Unterschiede

Hier werden die Unterschiede zwischen zwei Versionen der Seite angezeigt.

--- wiki:1534_declaratio_grynaeus_novvs_orbis [2025/09/24 03:14] – gelöscht - Externe Bearbeitung (Datum unbekannt) 127.0.0.1
+++ wiki:1534_declaratio_grynaeus_novvs_orbis [2025/09/24 03:14] (aktuell) – ↷ Seitename wurde von wiki:1534_grynaeus_novvs_orbis_declaratio auf wiki:1534_declaratio_grynaeus_novvs_orbis geändert norbert
@@ Zeile 1: / Zeile 1: @@
+====== Declaratio in: 1534 Grynaeus NOVVS ORBIS ======
+→ [[reisesammlungen|Reisesammlungen]]\\
+→ [[liste_von_vorworten_zu_reisesammlungen|Liste der Vorworte]]
+  * **1532** ''Simon Grynäus'', ''Joannes Huttichius''\\ //NOVVS ORBIS REGIO NVM AC INSVLARVM VETERIBVS INCOGNITARVM//\\ unà cum tabula cosmographica & aliquot alijs consimilis argumenti libellis, quorum omnium catalogus sequenti patebit pagina\\ BASILEAE APVD 10 HERVAGIVM MD XXXII\\ [24] Bl., 584[=586] S., [1] Bl. Basel 1532: Herwagen, Johannes d.Ä. [[https://www.digitale-sammlungen.de/view/bsb10196958?page=1|Online]]\\ Nach dem Inhaltsverzeichnis, doch ohne Seitenzählung, folgt:
+===== TYPI COSMOGRAPHICI ET DECLARATIO ET usus, per Sebastianum Munsterum =====
+Non ignoramus, optime lector, quisquis es qui istud Historicum atque Cosmographicum opus in manus sumpturus es atque lecturus, si destituaris Cosmographiæ mediocri peritia, te hinc non tantum capessurum uoluptatis & reporta turum lucri, ac si terrenæ molis habitatas partes, regna, prouincias, insulas atque earum habitudines & situs memoriæ commendatos habueris, aut saltem in tabula regiones depictas iugiter inspexeris. Sic enim licebit te quodammodo comitem adesse singularum nauigationum atque, peregrinationum, & spectatorem omnium illarum rerum, quas hi scriptores, quos in hoc uolumen coëgimus, commemorant.\\
+Consultum propterea uisum fuit, huic tam insigni uolumini, & quale orbis hucusque uix uidit, adjicere uniuersalem orbis descriptionem, quæ exprimeret & ob oculos poneret totius terræ situm & dispositionem, maris amplissimas regiones & uarios sinus, montium quorundam & fluuiorum insignium tractus, & quicquid demum pro terræ generali cognitione utile & necessarium uisum fuit. \\
+Non licuit quidem singularum regionum & quarumlibet insularum indicare situm, quum tabulæ angustia id minime pateretur, nec id etiam instituerimus. Verum quum Aloysius Cadamustus, Christophorus Columbus, & Albericus Vesputius nauigationes describant, traiectas in longinquissimas orbis partes, puta ad Nigritas, extremos Aphros, Arabes, Calechutios & Indianas insulas, Ludouicus uero Vartomannus patritius Romanus, & Marcus Paulus Venetus peregrinationes texant & itinera describant ad ultimos usque extensa Indos, tam ad meridiem quàm ad septentrionem expositos: sat esse duximus, & simpliciori lectori obiter indicauerimus, quem mundi locum hæc uel illa præcipua occupet regio, & quo pelago, qua plaga, quoque itinere ad eam pateat accessus. \\
+Et certe si uel id ex hac orbis descriptione didiceris, ut faciem eius in genere memoria teneas, hoc est, ut scias quomodo terra ipsa mari mediterraneo interluit, & hoc ipso Aphrica ab Europa seiungitur: mari uero Rubro Aphrica ab Asia secernatur, terram non usque adeo ad meridiem exposita quin nauibus circumiri possit, à septentrione uero id minime fieri posse, quum terra ipsa ferè ad polum arcticum porrecta pateat:itemos ob uarias maris irrupti ones plurimos emersos sinus, ut est sinus Adriaticus, Arabicus, Persicus, Barbaricus,Gangeticus &c.multas enatas insulas, peninsulas, cherronesos, isthmos & id genus alias quamplures & uarias terræ facies, abunde satis didicisti, & quo in historicis legendis & intelligendis plurimum te iuuare poteris. Alioquin si hac generali Cosmographiæ portione destitutus sueris, quid quæso cogitabis, si quando audieris uel legeris, à Germania inferiori & ab Anglia ad partes Syriæ naues transfretare, præsertim quum Anglia septentrionem
+uersus in oceano sit sita: Palæstine uero in oriente terminus sit maris mediterranei:aut per Vngariam & Bulgariam,& tandem per Asiam minorem terrestre iter patere ad terram promissionis, quum tamen mare Euxinū & Propontis intersint.\\
+Quid præterea apud te cogitabis, si quandoce legeris Venetos per sinum Adriaticum, & per mare mediterraneum atque Rubrum Calechut petere, Lusitanos uero per altum mare totam Aphricam circuire, & traiecto sinu Indico, ad Calechut use peruenire.\\
+Hæc & similia tibi forsan apparent scitu difficilia, præsertim quod itinera illa non sis emensus, & tamen sunt homini qui in Cosmographia uel mediocriter est doctus, compertissima, etiam si extra patriam suam nunquam mouit pedem. \\
+Nam hoc primum & præcipuum Cosmographiæ est studium, ut sciamus totius orbis & singularum eius partium situm.\\
+Ex hoc enim facile licebit cognoscere, quæ mediæ regiones sint peragrandæ, si ab una prouincia ad aliam longe ab illa dissitam sit eundum, aut quo mari,quibusque fluuijs illuc ueniri poslit:denique quanto itineris interuallo inter se duæ certæ distent prouinciæ aut ciuitates, siue una ad Aquilonem, & alia ad Austrum sit expolita, siue una Occidentē, & alia teneat Orientem.
+...